เฮือนก้อนแก้ว – เฮือนโบราณสันป่าตอง
ภาพและเรื่องโดย ศุภกิตติ์ คุณา
เฮือนโบราณสันป่าตอง ตระกูลก้อนแก้ว เป็นบ้านเรือนไทยภาคเหนือ สร้างด้วยไม้ทั้งหลัง และมีขนาดใหญ่ มีใต้ถุนบ้านที่กว้างขวาง ถือว่าเป็นเฮือนโบราณต้นฉบับสันป่าตองอีกหนึ่งหลังให้เป็นที่ศึกษาทางสถาปัตยกรรม
เฮือนก้อนแก้ว เป็นเฮือนของหม่อนตาเงินบุด ตั้งอยู่ที่ เลขที่ 80 หมู่ 2 หมู่บ้านแม่กุ้งบก ซอย 7 ตำบลสันกลาง อำเภอสันป่าตอง จังหวัดเชียงใหม่ ได้รับการดูแลสืบทอดเฮือนโบราณโดย ดร.มนัส ก้อนแก้ว ซึ่งเป็นทายาทรุ่นที่ 3 ของตระกูล โดย ดร.มนัส เป็นลูกชายคนที่ 2 ของแม่อุ๊ยเมฆ ก้อนแก้ว ได้เล่าถึงเฮือนโบราณหลังนี้ว่า เฮือนหลังนี้ สร้างเมื่อ พ.ศ.2482 โดยหม่อน ชือหม่อนตาเงินบุด เป็นคนที่สร้างเฮือนหลังนี้ ลักษณะของตัวบ้านเฮือนหลังนี้ โดยเสาของบ้าน ถ้าสังเกตเสาบ้านให้ดี จะเห็นว่ามีทั้งเสาแบบเหลี่ยมและเสาแบบกลมซึ่งที่ทำมาจากไม้ประดู่ ไม้สัก ไม้แดง เมื่อขึ้นบันไดมาแล้วจะมีชานพักรับแขก ประตูบ้านเป็นแบบพับปิดเข้าหากัน เพื่อความสะดวกในการเปิด ส่วนเพดานของเฮือนจะสูง ทำให้อากาศไม่ร้อนเย็นสบาย หน้าต่างของเฮือนมีสองชั้นและมีจานกอนยื่นออกมาเหมือนระเบียงตัวเฮือนสร้างตามลักษณะของเฮือนโบราณ ส่วนบันได มีทั้งหมด 9 ขั้น ตามความเชื่อโบราณ ถ้าสังเกตุบนพื้นทุกห้อง จะเห็นว่ามีช่องเล็กๆที่เปิดได้มีไว้สำหรับกวาดฝุ่นลงด้านล่างรวมถึงใช้เป็นห้องน้ำสำหรับเด็กในยามฉุกเฉิน และในสมัยก่อนมีไว้สำหรับใช้ส่องวัว ส่องควาย ซึ่งจะเลี้ยงไว้ใต้ถุนบ้าน
สมัยก่อนบ้านหลังเก่าจะเล็กกว่านี้ และครอบครัวมีขนาดใหญ่ขึ้น ต่อมาจึงได้ทำการรื้อถอนสร้างหลังใหม่ขึ้นมา การรื้อถอนนั้นใช้สล่าหรือช่างผู้เชี่ยวชาญในหมู่บ้านและมีสมาชิกในหมู่บ้านมาช่วยกัน โดยนำไม้จากเฮือนหลังเก่าไปทำห้องครัว ไม้ฝาบ้านเก่าก็จะถูกนำไปปูเป็นพื้นห้องนอน เฮือนก้อนแก้ว
ปัจจุบันเป็นบ้านเก่าที่ใช้ศึกษาและถอดแปลน โดยรองศาสตราจารย์ ดร. เกรียงไกร เกิดสิริ และกลุ่มนักศึกษาจากหลักสูตรนานาชาติ ระดับปริญญาโท-ปริญญาเอก สาขาการจัดการมรดกทางสถาปัตยกรรมกับการท่องเที่ยว (M.A. and Ph.D. in Architectural Heritage Management and Tourism) และสาขาสถาปัตยกรรมพื้นถิ่น คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร
จากเฮือนก้อนแก้ว สู่เฮือนในภาพยนตร์
เฮือนก้อนแก้ว อำเภอสันป่าตอง ถูกใช้เป็นหนึ่งในสถานที่ถ่ายทำในภาพยนตร์เรื่อง ผ้าผีบอก ซึ่งนำแสดงโดยศิลปิน BNK48 บริษัท อินดิเพนเด้นท์ อาร์ทิสท์ เมเนจเม้นท์ จำกัด หรือ iAM (ไอแอม) ต้นสังกัดศิลปินไอดอลหญิงวง BNK48 ได้แตกไลน์ iAM FILMS ทุ่มทุนสร้างภาพยนตร์ “ผ้าผีบอก” ชิมลางแนว comedy horror โดยมี มะเดี่ยว-ชูเกียรติ ศักดิ์วีระกุล โปรดิวเซอร์และเขียนบทภาพยนตร์ “ผ้าผีบอก” ซึ่งมะเดี่ยวเป็นคนเชียงใหม่ โดยก่อนหน้านี้เคยถ่ายภาพยนตร์ในอำเภอสันป่าตองแล้วหลายเรื่อง และ อั้ม-ณัฐพงษ์ อรุณเนตร์ นั่งแท่นกำกับผู้ภาพยนตร์ “ผ้าผีบอก” และคุณบอย เขมราฐ นักแต่งเพลงชื่อดัง ช่วยสะบัดปากกาเขียนเพลงประกอบภาพยนตร์
สำหรับพล็อตเรื่องภาพยนตร์นั้น ผูกเรื่องให้น่าสนใจด้วยเรื่องราวปมปริศนา “ผ้า” ล้านนากับล้านช้าง จินตนาการเรื่องราวเชื่อมโยง 2 ยุค สร้างสรรค์ผลงานย้อนยุคไปกว่า 1,000 ปี และยุคปัจจุบัน เน้นสร้างสรรค์เสื้อผ้าให้มีเอกลักษณ์ผสมผสานระหว่างวัฒนธรรมภาคเหนือและภาคอิสาน ฉายในโรงภาพยนตร์ทั่วประเทศ วันที่ 23 มิถุนายน 2565 เป็นวันแรก
Reference
- รุ่งโรจน์ เปี่ยมยศศักดิ์ (2565), เฮือนก้อนแก้ว, ศูนย์อนุรักษ์เฮือนโบราณสันป่าตอง สืบค้นจาก https://www.facebook.com/110643277011192
- ดร.มนัส ก้อนแก้ว, ผู้ดูแลเฮือนก้อนแก้ว, 13 สิงหาคม 2565
- ภาพจาก https://www.youtube.com/c/BNK48OfficialYouTubeChannel